Chia xa Phonsavan Xieng Khuang Lào một phần vì lạnh chịu không thấu. Mặt khác chọn xe khách theo đường bộ về quê hương Pakse. Nơi mà hiện tại có rất nhiều người Việt qua mưu sinh. Muốn ghé tỉnh Pakse vì một di sản văn hóa Wat Phu xa vắng. Tranh thủ làm một vòng tròn nhờ chọn hướng về khác biệt. Xe khách sẽ từ Phonsavan về Vientiane, từ thủ đô chuyển xe khác tuyến về Pakse. Bến xe thủ đô có rất nhiều xe nối tuyến khắp đất nước Lào nên yên tâm.
Chợ động vật và đài tưởng niệm
Dù có ngậm ngùi trước di sản văn hóa Cánh Đồng Chum thứ ba cũng đến lúc chia xa. Du khách đã tản đi từ lâu còn lại mình tôi với nhà nhiếp ảnh say mê làm việc. Trở lại băng qua cánh đồng ruộng, leo qua thang gỗ tạm. Chia xa đồng ruộng qua mùa lúa trơ gốc rạ của người dân bản xứ vẫn còn canh tác. Trên đường về ghé ngang qua chợ súc vật, không gặp ngày chợ phiên chỉ có vài xe tải chở bò đến bán. Họ chọn một khúc đường vắng xe, người có bò lái xe tập trung vào đoạn ấy. Ai mua tới xem xét trả giá ngay trên xe tải. Bò Lào không béo nhung nhúc như xứ lạnh, nhìn khá săn chắc.
Tiếp tục trên đường về gặp đài tưởng niệm Phoumi Vongvichits (1909-1994) sừng sững giữa nắng chiều rất gắt. Ông sinh ra lớn lên ở Xiêng Khuang, suốt đời cống hiến xây dựng tổ quốc Lào được tự do độc lập. Từ người chiến sỹ hoạt động trên nhiều mặt trận, kinh qua nhiều chức vụ trong nhà nước Lào, cuối cùng ông làm quyền chủ tịch Cộng Hòa Dân chủ nhân dân Lào. Khu vực khá rộng rãi đẹp quanh tượng đài ông có hoa vàng nở rộ (chưa biết tên) rất đẹp. Tôi mơ di thực được loài “hoa vàng mấy độ” này về xứ Việt, trồng ven đường xem ra chịu nắng gió rất tốt.
Đêm lạnh ấm tình người
Chiều ghé hàng quán trước khách sạn ăn bữa ăn tối đạm bạc với bà chủ chân tình vui vẻ. Vào quán hỏi bà chủ còn gì không? Bà cười móm mém đôn hậu của người miền cao. Nghỉ tay xiên thịt nướng, bà vào đem xôi Lào ra. Xôi Lào nấu ủ cả ngày, muốn bán lúc nào cũng có thật tiện lợi. Ngồi chờ bà nướng vài xiên thịt ướp, mùi thơm phưng phức lan tỏa không gian quán nhỏ. Thật lạ, cái thằng tôi qua xứ này “đâm hư ” sáng trưa chiều tối đều thưởng thức xôi Lào. Xôi ăn với cá nướng nguyên con, thịt nướng nguyên xiên, cá nướng ướp lá chuối…vân vân và mây mây. Món ăn đạm bạc ấm lòng người xa xứ, chưa có lần rong chơi nào mà ăn uống dễ chịu như ở Lào.
Tối nay lên đường chia tay Phonsavan Xieng Khuang Lào, tạm biệt luôn những người dân thân thiện đã gặp. Ban đầu dự định đến đây nhưng chưa biết đường, vừa đi vừa tìm cuối cùng cũng toại nguyện. Đêm gió rất lạnh, cái lạnh khắc khoải da diết, thấm đẫm như miền Trung xứ Việt. Một mình tôi trên chiếc xe Tuk Tuk chạy càng nhanh càng lạnh. Tạm biệt thị trấn Phonsavan trong màn đêm đen, gió thổi ràn rạt trên đường ra bến xe. Chia xa di sản Cánh đồng Chum trên hành trình rong chơi Cambodia Thái Lan Lào đơn độc. Niềm vui lẫn nỗi buồn đan xen nhau khó tả. Một lần đến xứ Xieng Khuang nghe vọng âm buồn thời dĩ vãng đã qua của nước Đại Việt xưa.
