Ngẫu nhiên có chuyến rong chơi tham quan di sản văn hóa đền thờ Chola một câu chuyện thật như đùa. Phải chăng nhờ cầu nguyện nhiều nên thần linh xứ Ấn Độ đã phù hộ linh ứng. Bắt đầu nhờ một sự dẫn dắt mơ hồ nào đó, đưa đẩy theo cung đường khác khi đang tham quan ngôi đền Sri Ranganathaswamy tâm linh. Cung đường lạc lối trong đền ngày hôm ấy đã giúp gặp một đền thờ điêu khắc cực kỳ ấn tượng. Quan sát một lúc đến gặp ông già trung niên bán sách tại góc cổng vào đền di sản.
Người bán sách vui vẻ
Cửa hàng nhỏ bán sách cùng hàng hóa lưu niệm, người bán sách nhanh nhẹn vui vẻ. Gặp sách niềm vui trỗi dậy, đứng quan sát chợt thấy một hình ảnh đang muốn tìm. Mua xong cuốn sách nhờ ông chỉ giúp đường ngày mai đến gặp hình ảnh đẹp trên cuốn sách. Nghĩ cũng thật lạ rong chơi du lịch tự do, đôi khi bắt gặp một hình ảnh dẫn dắt ta đến một bến bờ khác ngoài dự tính. Ông cười nhìn vui vẻ viết nghệch ngoạc vài dòng trên mảnh giấy xé vội nho nhỏ. Những dòng viết nhanh ghi địa chỉ của bến xe, từ đó có thể theo xe buýt sẽ đến nơi cần thiết như hình ảnh nằm trên sách.
Ngày mai sau bữa ăn sáng gọi anh tài xe tuktuk chở ra bến xe trung tâm của thành phố. Tên bên xe dài rất khó nhớ, mình đưa mảnh giấy như bùa hộ mệnh cho tài xế. Từ khách sạn qua bến xe khoảng mười mấy cây số. Chàng tài xế chạy như bay trở lại con đường mà ngày mới đến đã từng ngang qua. Tại đây họ thiết kế nhà ga tàu hỏa với bến xe buýt liên tỉnh gần nhau. Con đường buổi sáng mát mẻ đã bắt đầu kẹt xe khi băng qua trung tâm. Chàng nhanh chóng luồn lách vài chiêu thoát khỏi đám đông. Trung tâm thành phố với nhà cửa đường phố khang trang tấp nập. Chỉ cách mười mấy cây số mà đô thị hóa đã rất khác. Giống như quận Một với huyện Nhà Bè tại Sài Gòn vậy.
Bến xe trung tâm Tiruchirapalli
Lần đầu đến bến xe trung tâm thành phố Tiruchirapalli ngơ ngác chưa biết thế nào. Lấy vội tờ giấy bùa hộ mệnh có ghi số xe, kèm theo cuốn sách có ảnh bìa. Trong bến xe hành khách hối hả vào ra như mắc cửi. Gặp vài người dân vẫn nhiệt tình chỉ cho số xe phải sử dụng. Đang loay hoay chưa biết mua vé xe thế nào, gặp em gái chỉ cho chiếc xe sắp chạy. Nhào lên gặp phụ xe hỏi một tràng về nơi đến họ vẫn chưa hiểu, đưa hình ảnh từ bìa sách. Ok, thế lên đường thật lạ. Du lịch nhiều năm ròng đã chụp hàng trăm ngàn bức ảnh. Một lần cảm nhận sức mạnh của một tấm ảnh bìa hơn cả trăm lời giải thích.
Ngặt một điều số xe buýt đang chạy khác với số xe buýt mà ông già bán sách viết tại đền Sri Ranganathaswamy. Ngồi gần người đàn ông trung niên mới thắc mắc hỏi. Ông bảo vì địa điểm ấy di sản văn hóa đón rất nhiều du khách nên có nhiều tuyến xe cùng đến. Chiếc xe buýt đang chạy phải chuyển một lần nữa tại điểm cuối của tuyến xe này. Con đường đến với di sản văn hóa không nơi nào giống nơi nào. Dù sao, chuyến xe này có ghế ngồi vẫn hơn chuyến xe về thăm đền mặt trời Konark mấy hôm trước.
Di sản với hội nhập
Bài toán bảo tồn hội nhập phát triển sống chung với di sản luôn khó khăn với tất cả các quốc gia. Theo quá trình xây dựng phát triển các thành phố mới. Họ thường di cư đến vùng đất mới tránh đụng đến di sản xưa cũ, một cách làm tại miền Nam Ấn Độ. Di sản văn hóa đền thờ Chola cách trung tâm Tamil Nadu vài chục cây số. Xe buýt vùng này không có nhồi nhét người như lần về di sản đền mặt trời Konark. Xe chạy băng qua những ngôi nhà cũ kỹ, những con người áo quần sắc màu. Nhiều phận đời trôi qua trước mắt cùng nhà cửa cây cối con người đan xen hòa vào nhau bất tận.
Sau khoảng một giờ xe đến bến cuối tuyến thứ nhất. Tiếp tục phải chuyển xe về khu vực có quần thể di sản đền Chola một lần nữa. Người dân xung quanh giúp đỡ rất nhiệt tình. Chuyến xe thứ hai chạy ngang qua di sản em lơ xe nhắc nhở xuống trạm chỉ giúp hướng. Thong thả dạo bộ thêm đoạn ngắn từ xa đã thấy hình hài tháp cao vời vợi. Tham quan được một di sản văn hóa đền thờ Chola như một may mắn ơn trên ban cho. Thầm mừng khấp khởi khi thấy hình ảnh của tạp chí hôm qua hiển hiện trước mặt.
Một chuyến thăm di sản văn hóa thế giới của Hindu giáo đang chờ đợi những bước chân người kể chuyện rong Samgoshare.
