Xế trưa chang nắng rời đền Angkor Wat trong lòng vẫn còn nhiều day dứt. Tôi cố gắng quay thêm đoạn phim nữa mà nắng rát rạt trên đầu. Lời ca “mây che trên đầu và nắng trên vai “ sao xa xôi nghe thơ quá, thực tế nắng bể đầu. Theo dự định tôi sẽ tiếp tục tham quan di sản đền Angkor Thom trong quần thể rộng lớn này. Kinh đô Angkor Thom vàng son một thuở tại Siem Reap, nó như ánh sáng huy hoàng cuối cùng trước khi tắt ngấm trong rừng già của đế chế Khmer.
Cơm trưa Angkor Wat
Do leo trèo nhiều bụng đói rã rời phải tìm chỗ nghỉ chân với ăn trưa. Cơ thể mất nhiều nước tôi khá mệt dù đem theo nước trong lúc tham quan. Ngoài đền Angkor Wat gần chỗ gởi xe có bán cơm cho khách du lịch. Mừng thầm, họ bán thêm nước dừa trái với vài nước ngọt giải khát. Vào quán chọn cơm chiên, một chai nước lọc lớn và một trái dừa. Trong quán chỉ có người bản xứ, giải nhiệt trước khi ăn cơm chống đói. Quán bán cơm bình dân nép dưới tán rừng già, vài cái bàn với khăn trải cũ kỹ như xóm nghèo thị trấn. Mưu sinh trong rừng nguyên sinh bên cạnh di sản một niềm vui nhỏ của dân nghèo.
Dĩa cơm chiên xứ người có chút sắc màu được úp hình chén trên miếng xà lách xanh. Chén canh đại dương cùng nước mắm toàn quốc đem lên nhanh chóng. Hạt cơm khá dẽo nêm nếm vừa miệng, bữa cơm đơn giản trở nên ngon miệng vì đói. Loanh quanh các nước Đông Nam Á cơm chiên như món ăn trung tính nhất. Tự nhiên đời có một ngày hắn lại ngồi ăn trưa tại một nơi xa lạ thế này kể cũng vui. Sau bữa ăn tiếp tục chạy xe vi vu giữa rừng già mát mẻ. Băng qua con đường trưa giữa rừng già hoang vắng ít người qua lại.
Gặp lại cổng phía Nam
Bất ngờ gặp lại cây cầu đá dẫn vào cổng Tonle Om phía Nam cực kỳ ấn tượng. Tôi gặp lại những gương mặt đá không tàn phai theo năm tháng. Mỗi bức tượng đá đều khác nhau, ngày trước họ điêu khắc các vị thần mang nét hung dữ, nhìn lâu khá sợ. Một gia đình du lịch dừng lại chụp hình lưu niệm rất dễ thương. Hai cô con gái mặc trang phục truyền thống duyên dáng vẫn không át được nét lạnh lùng từ đá. Những tượng đá mất đầu, mất tay chân như nhắc nhở sự phá hoại của con người trước di sản.
Đất nước Cambodia chiến tranh nối tiếp qua bao thế kỷ. Người dân bỏ xứ ra đi đến mức kinh đô Sieam Reap bị lãng quên trong vài thế kỷ.
Tôi đứng trước cổng Tonle Om ngạc nhiên nhìn ba gương mặt tượng đá nổi bật dưới nền trời xanh xa thẳm. Mặt tượng đá chính diện như nữa muốn mĩm cười nữa im lặng thâm sâu. Nụ cười đầy bí ẩn pha chút độ lượng tăng thêm phần huyền bí của di sản. Trước đây ba thế kỷ nới này từng là kinh đô Yashodharapura. Sau này vua xây dựng Angkor Thom mở rộng bao trùm luôn khu vực này. Trung tâm di sản Angkor Thom là ngôi đền Bayon độc đáo có một không hai. Hàng trăm khuôn mặt đá của thần Lokesvarak trầm tư trước nhân thế mặc cho biến động chiến tranh lẫn thời tiết khắc nghiệt. Ngài Quán Thế Âm đang quán chiếu bốn phương lắng nghe mọi thanh âm cuộc đời với lòng từ bi vô hạn.
Kinh đô Angkor Thom
Trời xanh cao vời vợi nắng ngập tràn rất hừng hực gay gắt. Ánh sáng hắt vào đá làm sáng lên màu xám lạnh lùng. Ngỡ ngàng đứng trước công trình có lịch sử thăng trầm khô khốc với đá và đá. Ngập ngừng bước chậm khẽ khàng chạm tay vào đá. Tôi nghe như đâu đây vọng về tiếng chân rầm rập vận chuyển, tiếng búa đục chan chát, tiếng gọi nhau rộn rã một công trường rộng lớn. Thanh âm của người xưa như gió thoảng ngang tai, thổi thoáng qua mất tăm trong những hành lang dài hun hút tưởng chừng vô tận. Còn lại tôi với nỗi đơn côi một mình lặng lẽ tiếp bước.
Say sưa ngắm nhìn, ngó nghiêng, chụp quay phim đôi khi khẽ chạm vào đá lạnh lùng. Một bức tường điêu khắc đá dài cực kỳ ấn tượng, diễn tả cảnh sinh hoạt của ngày ấy với từng nét chạm tinh vi. Tôi lang thang bất định theo mọi hướng bên trong di tích Angkor Thom.
Vài cây xanh nho nhỏ sống trên đá thật tương phản giữa yếu ớt và mạnh mẽ, giữa lạnh lùng và sức sống mong manh. Tình cờ gặp em gái Nga xinh xắn chụp được ảnh lưu niệm bên các tháp đá. Một thời huy hoàng một thời vàng son còn lại trơ gan cùng tuế nguyệt đá và đá. Khó có thể diễn tả hết cảm giác nhỏ bé của kiếp người khi đứng trước di sản Angkor Thom. Hiện nay, công trình vẫn còn rất nhiều di tích bị chôn vùi hay ẩn giấu trong rừng già âm u năm tháng.
Thật lỳ lạ đứng ở góc nào của di sản tôi cũng nhìn thấy những gương mặt tượng đá như đang thiền định ở miền xa thẳm vô cùng. Tiếp tục rong ruổi đến đền Ta Keo nổi tiếng.
