Bài trước đã giới thiệu sơ bộ về Cánh Đồng Chum tổng quát và thứ nhất. Hiện tại họ đang khai thác du lịch tại ba địa điểm, cánh đồng thứ hai và ba gần nhau cách vài cây số. Hai nơi này cách Cánh đồng Chum thứ nhất khoảng gần hai mươi cây số. Tôi chạy xe máy nên muốn tham quan tất cả. Mỗi lần rong chơi đều có khó khăn khác nhau về sắp xếp thời gian. Do đó cố gắng trong một ngày tranh thủ thăm Cánh đồng Chum thứ hai với thứ ba cho luôn mồ hôi. Mưa nắng gió bão bom đạn biết bao năm tháng đã qua. Hơn nữa vật liệu nổ từ thời chiến tranh vẫn còn sót lại quanh đây khá nguy hiểm. Trưa chang nắng chỉ mình tôi cô đơn giữa những chiếc chum câm lặng.
Thời tiết lạnh dễ chịu
Trời chang nắng nhưng thời tiết se lạnh, đi bộ rất nhiều mà mồ hôi tự khô đâu mất. Ngược với Cánh đồng Chum thứ nhất, địa điểm thứ hai còn lại nhỏ hơn, ít du khách ghé thăm. Riêng tôi mỗi nơi đều mang nét riêng, chỗ rộng rãi thoáng mát, nơi âm u yên tĩnh. Người xưa ắt sẳn đều có dụng ý riêng tư mà hậu bối chưa hiểu. Ba vị trí được chọn tương đối tiêu biểu cho văn hóa Cánh đồng Chum tại Phonsavan đất nước Lào thời tiền sử. Các chum đá nằm rải rác tạo thành từng cụm trong toàn tỉnh Xiêng Khuang. Theo tôi, biết đâu xưa kia người tiền sử đã chọn nơi đây để cư trú với nhiều ưu điểm riêng có vào thuở hồng hoang ấy.
Họ quần cư từng nhóm gia đình từng làng bộ tốc với các lợi thế khác biệt. Theo dấu tích khảo cổ, các chum đá vị trí thứ hai lâu đời hơn thứ nhất cả ngàn năm. Điều đó suy luận, họ chọn Cánh đồng Chum thứ hai với lợi thế trên cao quan sát được toàn cảnh. Người tiền sử vào giai đoạn này, bước đầu từ bỏ săn bắn hái lượm sang tập trung quần cư thành cộng đồng sinh sống. Sau đó lan tỏa rộng ra bên Cánh đồng thứ ba rồi mãi sau này chuyển về Cánh đồng Chum thứ nhất. Nhờ vậy sau khi đã rút kinh nghiệm cả ngàn năm họ đã tạo thành Cánh đồng Chum thứ nhất có số lượng cao hơn. Địa điểm Cánh đồng Chum thứ nhất bằng phẳng rộng rãi canh tác nông nghiệp thuận lợi hơn.
Địa điểm thứ hai
Cánh đồng Chum thứ hai nằm trên đồi cây cối um tùm bao quanh. Trời ngập nắng cao xanh vời vợi, gió thổi mang chút se lạnh thời tiết. Tôi bước đi nghe lạo xạo dưới chân mình tiếng đám lá khô. Biết bao mùa lá rụng về cội, in dấu thời gian nằm dày một lớp. Gặp mưa nắng hóa thành phân nuôi dưỡng chính bản thân cây, tạo sự tuần hoàn diệu kỳ. Bên ngoài thân chum loài địa y sống bám vào đá tạo hình loang lỗ trắng xanh già cổi tuổi đời. Tôi ngạc nhiên xuất hiện thêm chum đá hình chữ nhật bo góc rất lạ. Chứng tỏ họ đã rất sáng tạo khi biết thay đổi kích thước hình học.
Quan sát cảm giác lỗ trống có hình thân cây đục đẻo. Họ đã biết lấy thân cây làm lõi, đắp “vật liệu riêng có” xung quanh tạo thành cái chum như ta thấy ngày nay.
Nghỉ chân trong trưa nắng ngút trời, không gợn mây. Tình cờ gặp em người Lào ghé thăm, nhờ em tôi được vài tấm hình lưu niệm. Nắng chiếu chênh chếch xiên qua những tán lá tạo thành các khoảng sáng rất riêng. Những đốm sáng như hoa nắng nhảy nhót lung linh mỗi khi có cơn gió mạnh thổi qua. Tần ngần trước một chum đá bên cạnh cây đang trơ xương cùng đất trời Phonsavan. Thật lạ cách nhau vài chục mét mà hai cây khác nhau trời vực. Một xanh tươi lá phủ đầy, một khô khốc trơ từng nhành nhỏ, tôi muốn in tàn cây trụi lá lên nền trời xanh.
Loanh quanh theo đường mòn quan sát vài quả đồi trọc chảy dài theo đất nước Lào. Còn cánh đồng Chum thứ ba nữa.
Creator Samgoshare Music Forever – Omar Akram
