Con người thường hay nhớ lâu những câu chuyện có dấu ấn đầu tiên. Bữa ăn đầu tiên và cô giáo dạy an toàn, hai chuyện khó quên của lần đầu xa xứ. Cả nhóm mới qua có thầy giáo hướng dẫn vài điều cơ bản trong sinh hoạt của xứ người. Ngỡ ngàng bữa ăn đầu tiên tại căn tin ký túc xá thủ đô Riga đất nước Latvia. Thời gian đầu chưa quen thường đến ăn tại căn tin. Sau biết cách quen dần mua thự phẩm về nhà tự nấu rất ngon.
Ngỡ ngàng nhà ăn tại Riga
Lần đầu sếp hàng ngay ngắn, mỗi người lúc tới phiên lấy khay và chọn các món ăn. Dòng người chuyển động từ từ theo như một dây chuyền trong sản xuất. Ứng dụng quản lý dây chuyền Taylor, từ sản xuất sang phân phối thức ăn tại ký túc xá thuở ấy, gây cho tôi sự ngạc nhiên lớn. Khác xa với tháng ngày, sáu sinh viên một nồi cơm, món mặn và canh toàn quốc tại quê nhà.
Từ ký túc tập thể bách khoa sáu người ăn chung một mâm, chấm chung chén nước mắm, sử dụng chung nồi cơm nồi canh. Nay chuyển sang độc lập tự do mỗi người ăn mỗi khay rất tư hữu. Xã hội chủ nghĩa và tư bản đôi khi cách ngay trong một gang tấc ngay trong bữa ăn. Đất nước Latvia của thuở ấy vẫn còn nằm trong liên bang xô viết. Kakaka. Tôi thật sự ngỡ ngàng bữa ăn đầu tiên tại thủ đô Riga nước Latvia. Những sự khác biệt trong món ăn hàng ngày, buộc phải thích nghi tồn tại. Cơ chế sinh viên thuở ấy tạo chất xúc tác phản ứng nhanh nhất có thể.
Hương vị xứ người Latvia
Các món ăn nơi đây thật khác biệt với quê nhà. Món quốc hồn quốc túy như cơm hoàn toàn vắng bóng, thay cơm bữa ăn bằng bánh mì. Lần đầu được mở mang tầm mắt khi thấy ổ bánh mì đen to bự. Thầy giáo Toàn bảo, bánh mì đen tốt hơn mì trắng. Ổ bánh mì đen làm thành một khối hộp chữ nhật khá to, cắt từng lát mõng, ăn mềm hoặc nướng tùy ý. Nhìn màu đen chưa quen hơi ái ngại, nhưng khi ăn thật thơm ngon. Từ ăn cơm độn khoai sắn hàng ngày chuyển qua ăn bánh mì tùy thích, nơi đây quả thật như thiên đường. Cuộc sống có giai đoạn mà hạnh phúc ước mơ của đời người, đôi khi đơn giản đến không ngờ được ăn những bữa cơm không độn!
Trên thế giới, mỗi khu vực vùng miền có khí hậu, địa lý, văn hóa, lịch sử khác biệt nên ăn uống cũng rất khác nhau. Món canh một đất nước phpng phú có hàng trăm tên gọi, xứ này cũng không có, thiếu vắng như cơm. Việt Nam nhiệt đới gió mùa, mưa gió bão bùng nên canh một món ăn gợi nhớ đầy sáng tạo. Châu Âu xứ ôn đới không có mưa nước ngập lõng bõng như quê nhà nên vắng canh. Món ăn cũng đem theo thời tiết khi hậu vào cho tương hợp. Sau này còn được biết rất nhiều nước không có món canh huyền ảo như đất Việt. Các nhà ẩm thực Việt chưa nâng tầm món ăn có phổ biến này của quê hương.
Ấm thực khác biệt
Tại thành phố Latvia thay món canh bằng súp hầm thịt với rau củ các loại. Súp củ cải trở thành món ăn rất thông dụng, tập tành ăn với sữa chua rất lạ. Sữa chua như một gia vị được ăn kèm với nhiều thức ăn khác. Các món ăn từ cá, thịt đều được làm sạch sẽ không có tí xương. Khoai tây bị nghiền ra nhão nhẹt như dành cho em bé. Bơ với pho mát món khoái khẩu của người ham chơi gần như luacs nào cũng có tha hồ chọn. Đơn giá mỗi bữa ăn khoảng từ 1,2 Rúp cho đến vài Rúp tùy theo chọn món, khá rẻ với đời sống sinh viên.
Dẫu biết vậy, mỗi phòng ba người vẫn chia nhau nấu các bữa ăn theo kiểu Việt với thực phẩm thuần Âu. Sinh viên Bách khoa nhờ đó mà thành bá nghệ khi chuyển sang chơi với ẩm thực. Các bữa ăn đơn giản nhưng hợp khẩu vị. Hủ tương ớt Huế của tôi trở thành tri kỷ cho nhiều anh em. Sau một tháng anh em sinh viên tăng đều từ bốn đến sáu ký. Ai nấy đều mập mạp búng vào mặt, sữa tươi phun thành vòi. Sữa tươi rẻ vô cùng tận có thể dùng uống thay nước. Thời gian sau, gặp mùa đông về, tuyết rơi lạnh tê tái. Không cần tập luyện, những tấm thân mập mạp lại huề vốn như cũ.
Ngày ấy trước khi ra công trường còn phải học an toàn.
