Đất nước Iran trước đây vương quốc Ba Tư huyền bí rộng lớn. Lịch sử phát triển đất nước Iran trải qua nhiều cung bậc thăng trầm qua nhiều triều đại hùng mạnh. Lãnh thổ hiện tại của đất nước này chỉ bằng năm mươi phần trăm trong quá khứ dã từng xâm chiếm. Đất nước Iran đã từng một đế quốc mạnh nhất khu vực Trung Đông nên có rất nhiều di sản văn hóa thế giới. Di sản văn hóa đầu tiên đến tham qua cung điện Golestan nằm khá gần chợ lịch sử Tehran. Tôi muốn giới thiệu vài nét thoáng qua cung điện Golestan tại thủ đô Tehran nước Iran. Đồng thời sẽ lần lượt rong chơi băng qua nhiều miền di sản khác.
Lược sử cung điện Golestan
Tôi vào tham quan di sản cung điện Golestan với tâm thế háo hức được tận mắt nhìn thấy nơi cư trú của nhiều vương triều hoàng gia Ba Tư. Quần thể di sản qua nhiều giai đoạn xây dựng của từng mỗi triều đại. Mỗi thời đoạn mỗi vị vua cai trị đều muốn thể hiện vị thế riêng mình. Dù ngắn hay dài mỗi công trình đều ghi dấu trình độ kiến trúc xây dựng Iran. Theo dòng lịch sử cung điện Golestan một khu phức hợp hoàng gia Qajar cũ tại thủ đô Tehran đất nước Iran. Một di tích lịch sử lâu đời nhất thành phố Tehran, một di sản văn hóa thế giới. Từ thuở lập quốc khu vực này được bao quanh các bức tường thành làm từ đất bùn như ở Yard.
Quá trình hình thành cung điện Golestan đầy đủ nhất vào triều đại Qajars (1794-1925). Theo dòng lịch sử quần thể di sản bao gồm các khu vườn, các tòa nhà hoàng gia, các bộ sưu tập đồ thủ công của Iran. Giai đoạn thịnh trị của đất nước Ba Tư với châu Âu hai bên có mối giao hảo tốt đẹp. Các vua châu Âu thuộc loại mê sưu tập nghệ thuật các loại từ gốm sứ đến tranh ảnh. Mối thâm tình tốt đẹp với châu Âu và đế quốc Ottoman với vương triều Ba Tư nên được tặng quà rất nhiều. Đến độ trong cung điện phải làm thêm dinh thự trưng bày quà tặng của châu Âu và Ottoman từ thế kỷ XVIII và XIX.
Tehran đã từng bóng mờ
Vào thế kỷ XVI giai đoan trị vì của vua thứ hai Tahmasp I (1524-1576). Bắt đầu mở ra triều đại Safavid cho xây thành tại Tehran làm chức năng phòng thủ. Vì dòng họ nhà Safavid ban đàu xuất thân và lập quốc tại Tabriz. Sau khi đánh thắng quân Thổ lập nên triều đại Safavid rực rỡ mà lịch sử gọi tên riêng đế chế Ba Tư thứ ba. Suốt trong thế kỷ XVI từ 1501 đến 1598. Họ chọn lầm lượt Tabriz và Qazvin làm kinh đô của đế quốc Ba Tư. Thành phố Tehran như một tỉnh lẻ mang tính phòng thủ. Vào thế kỷ thứ XVI-XVIII giai đoạn cực thịnh của triều đại Safavid, họ lại chọn Isfahan làm kinh đô.
Thành phố Tehran vẫn còn trong bóng mờ của lịch sử đất nước Ba Tư. Mãi sau này đế chế nhà Safavid sụp đổ hoàn toàn. Các vương triều sau mới chú ý vị trí Tehran trung tâm đất nước. Các tòa nhà trong khu vực “các bức tường bùn” tiếp tục được cải tạo bởi vua Karim Khan triều đại Zand (1750-1779). Ông này lại chọn thành phố hoa hồng Shiraz làm kinh đô trong thời gian ngắn ngủi. Cuối cùng lịch sử cũng gọi tên Tehran. Ông vua Agha Mohammad Khan của triều đại Qajar (1742–1797) lên ngôi đã chọn Tehran làm thủ đô. Điểm qua vài dòng ngắn ngủi lịch sử đất nước Iran khi chọn thủ đô. Giúp ta hiểu rõ quá trình hình thành nên cung điện Golestan ngày nay.
Lịch sử Tehran cùng Golestan
Các thành trì này đã trở thành nơi cư trú chính thức của hoàng gia triều đại Qajars (1794-1925). Các thành trì ngày trước đã được xây dựng mới cải tạo trùng tu lớn vào thế kỷ XIX. Trở thành cung điện Golestan như ta thấy ngày nay. Ngày nay tại đây có nhiều điểm tham quan thú vị như ngai vàng cẩm thạch huyền thoại. Gần đó thêm không gian Terrace Karim Khani Nook góc đẹp nhất cung điện Golestan. Các tòa nhà thư viện, bảo tàng tháp thông gió cùng các dinh thự trưng bày nhiều báu vật quí giá. Tôi đã điểm thoáng qua lịch sử cung điện Golestan tại Tehran. Mời các bạn tiếp tục theo dõi.
Qua lịch sử thành hình trên ta hiểu vì sao quanh cung điện Golestan. Đột ngột xuất hiện kiểu trúc hiện đại khá tương phản với kiến trúc thuở trước. Một sự đổi mới quy hoạch thất bại trong thập niên năm mươi sáu mưới thế kỷ trước. Vậy trong cung điện còn lại những gì để thế giới phải công nhận một di sản nhân loại. Lần đầu tôi nhìn ngai vàng cẩm thạch của hoàng gia Iran thuở huy hoàng.
