Lúc sinh thời vua Sri Indraditya nổi dậy cùng Khun Pha Mueang đánh đuổi đế chế Khmer giành lại độc lập, dựng nên vương quốc Sukhothai lấy quốc hiệu Siam. Đời sau con ông vua Ramkhamhaeng quân đội hùng mạnh lại mở mang bờ cõi rộng lớn. Thuở ấy vương quốc Sukhothai nổi lên thành một thế lực hùng cứ một phương. Mãi sau này, một thế lực khác tại Ayutthaya lớn mạnh dần và thu phục. Kinh đô Sukhothai mất dần vai trò lãnh đạo trở thành một tỉnh thuộc vương quốc Ayutthaya. Vương quốc đã mất nên những di tích vàng son cũng tàn phai theo năm tháng. Trong chiều phiêu bạt ghé qua các phế tích Sukhothai hoang vắng, trải nghiệm chạnh lòng khó quên.
Trên lưng con ngựa sắt, tôi rong ruổi để trả lời câu hỏi. Liệu còn có những di tích quanh Sukhothai không? Thắc mắc thuở vàng son của một vương triều hùng mạnh không chỉ để lại hậu thế một di sản công viên lịch sử Sukhothai. Một vương quốc đã từng tồn tại hai trăm năm không thể gói gọn ở công viên. Tôi của một ngày đầy ngẫu hứng, từng bước khám phá thêm các phế tích Sukhothai, nằm rải rác đâu đó trong khu vực cổ thành.
Phế tích Sukhothai
Chạy xe theo con đường vòng ngoài cung điện hoàng gia xưa được trải nhựa phẳng lỳ. Hai bên đường cây cối xanh rì yên tĩnh đến cô quạnh. Điều thú vị hai bên con đường nhựa đẹp có rất nhiều đền mà thời gian trôi qua đã thành phế tích. Đại diện như đền SaPhan Hin, Chang Rop, đền Pra Bat Noi, đền Khamphaeng Hin. Tiếp tục lang thang qua đền Chedi Ngam, Tham Heep, đền Tham Hip Lang, đền Mangkon, đền Pa Sat, đền Chorakhe Rong và còn nhiều nữa mà tôi không thể biết hết. Chưa rõ ý nghĩa của từng tên gọi đền, theo người tu hành hay địa danh xưa. Tôi vẫn cố gắng chụp lại những gì có thể, không thể đủ sức tham quan hết các đền nên tùy duyên mà viếng.
Điểm đầu tiên ghé đền SaPhan Hin nằm trên đồi không cao. Muốn lên phải leo hàng trăm bậc cấp đá tự nhiên sắp xếp từ dưới lên cao. Tư lự một hồi trước khi bắt đầu leo lên đường dốc đá. Con đường mòn nhỏ được sắp xếp hàng trăm bậc đá gập ghềnh thế sự. Bước từng bước chậm mà chắc vì lỡ sảy chân cũng không biết kêu ai. Dừng lại đôi lần đứng “thở ra khói” mà chưa biết trên đó có gì, sau cùng cũng lên được trên ấy. Đền SaPhan Hin chỉ có một tượng Phật đứng trên đồi cao nhìn xuống cuộc đời nhân thế. Vài bông hoa vạn thọ tươi sắc vàng của ai đó đem dâng dưới chân Ngài.
Lặng yên giữa đời
Ngài vẫn đứng đó nhìn tôi đang thở hối hả với ánh mắt bao dung và tư thế thủ ấn đừng sợ hãi từ muôn đời qua. Trên cao nhìn xuống con dốc đã leo mà tự mừng cho bản thân, vẫn còn đủ sức phiêu bạt. Tượng xây gạch tô vữa xi măng, sau lưng tượng có bức tường và cột chống đở. Loanh quanh một lúc, có vài khách ghé thăm nhờ lưu dấu chân kỹ niệm. Phải chăng ngày trước tiền kiếp của tôi với vai chú tiểu đã ngang qua chốn này. Nay ghé lại mà sao ký ức nhạt nhòa không nhớ được gì.
Tiếp tục chạy ngang qua vài đền cũng có con đốc leo cao như thế đành cáo biệt từ xa. Gặp đền Kamphaeng Hin có vị trí bằng phẳng nên ghé vào, tịnh không một bóng người. Tôi nghe rõ từng tiếng lá khô lạo xạo dưới chân mình mà thảng thốt.
Tượng Phật ngồi im lặng giữa rừng cây đầy lá, thinh không nối tiếp thinh không. Ghé đền Chedi Ngarm với bảo tháp gạch đất nung hình chuông. Trước bảo tháp vẫn còn một Phra Ubosot với hai hàng cột đen màu tàn tích. Mõi chân ngồi nghỉ giữa yên lặng, không còn ai viếng thăm. Tôi nghe như đâu đây tiếng cầu kinh đang vọng về theo từng nhịp thở. Chạnh nhớ thuở Phật giáo thành quốc giáo Sukhothai hàng ngàn nhà sư đã tu tập quanh đây. Tiếp tục hành trình loanh quanh khu dân cư xen lẫn hàng trăm tàn tích còn lại lòng không khỏi bồi hồi. Vương quốc Sukhotahi tồn tại hai trăm năm trong đó hơn 100 năm hưng thịnh. Các phế tích quanh Sukhothai nằm trên con đường xa công viên lịch sử, một phần của di sản văn hóa.
